optionality is het recht, maar niet de verplichting om actie te ondernemen Je moet blijven jagen naar asymmetrische opportuniteiten overal waar je ze kan vinden om zo systematisch meer ijzers in het vuur te krijgen Om optionaliteit te creëren, moeten we eerst opzettelijk onze keuzes beperken. beperkingen kunnen bevrijdend werken: door de keuzes binnen 1 dimensie te beperken, kun je meer vrijheid creëren op een gebied dat belangrijk voor je is. Het creëren van opties is veel belangrijker dan het nemen van perfecte beslissingen De meest krachtige manier om opties in je leven te creëren is door meer geld te vergaren of er juist minder van nodig te hebben. Als het vergaren van informatie meer kost dan het oplevert, kun je beter onwetend blijven. Het startpunt is om alles te schrappen en elk onderdeel z'n terugkeer te laten verdienen geld is waardevol zolang het je opties blijft geven, verder dan dat niet meer. Hetzelfde geldt voor gezondheid, sociaal kapitaal of wat dan ook. De eerste stap in het maken van betere afwegingen (trade-offs) is de realisatie dat je afwegingen maakt De 4 factoren van optionaliteit zijn: - Financieel kapitaal creëert opties in de vorm van investeringen of het starten van een bedrijf beschermt je in de vorm van een buffer tegen schokken in de economie - Sociaal kapitaal Creëert opties in de vorm van het netwerk effect van je groter wordende sociale cirkel beschermt je in de vorm van betrouwbare steun als je het moeilijk hebt - Kennis kapitaal creëert opties in de vorm van vermarktbare vaardigheden en diploma's beschermt je in de vorm van standaardvaardigheden zoals koken en dingen maken - Gezondheidskapitaal creëert opties doordat het een kracht vermenigvuldiger is in elk domein beschermt je tegen ziektes en ongelukken Als je ooit wenst dat je terug kon gaan in de tijd om de dingen anders aan te pakken, op dat exacte moment ben je nu Sommige doelen zijn finaal - je wilt ze omdat je ze wilt. Andere zijn instrumentaal - we willen ze omdat ze ons brengen naar wat we echt willen Valse optionaliteit - de overweldigende reeks die ons beperkt tot een smalle set van opties en de beslissingen verbergt die er echt toe doen De opties waar je achteraan moet gaan zijn diegene met een positieve asymmertie: zijn de nadelen (downside) beperkt en zijn de voordelen groot of onbeperkt? quote - "I must create a system, or be enslaved by another man's" - William Blake De barbell strategie voor dingen is om de beste die er is te kopen voor een kleine set van items en het goedkoopste voor de rest. Vermijd het middenveld De Dunbar aantallen zijn de aantallen van de relaties die we kunnen hebben: - 1500 herkenbare gezichten - 500 kennissen - 150 oppervlakkige vrienden - 50 goede vrienden - 15 "confidants" - 5 "intimates" asymmetrische opties op sociaal gebied: - Als je "toxic" mensen in je omgeving hebt, is het beste om uit hun bereik te blijven - Een sociaal vangnet is een verzekeringspolis tegen zwarte zwanen - Investeer eerst in je oudste en meest stabiele relaties - Een complimentje geven en dankbaarheid tonen is een belachelijk goedkope optie met een onbeperkte upside - Het geheim van gezond van geest blijven is het cultiveren van een bubbel van gelijkgestemden. Selecteer hierbij op gedeelde waarden en interesses, in plaats van een ideologie of een gedeelde afkeer van. - Zeg "ja" tegen elke goedkope optie die je bloot zou kunnen stellen aan nieuwe stamleden - Maak gebruik van de ongelofelijke verbindingskracht van het internet - Besteed niet te veel tijd aan het onderhouden van zwakke relaties als het ten koste gaat van de kern van je Dunbar aantallen / cirkels asymmetrische opties op gebied van kennis: - Hoe breder de vaardigheden die je het, hoe minder je hoeft over te laten aan anderen en des te bestendiger je bent voor toekomstige schokken - Een manier om te bepalen welke vaardigheden de moeite zijn om te vergaren, is door de waarde van je tijd te bepalen, de investering vooraf en de mogelijke opbrengst Een kleine check vantevoren beschermt ons voor investeringen in vaardigheden die niets opleveren - Je hoeft geen renaissance man te worden, maar een aantal vaardigheden zijn niet onderhandelbaar: - je fysieke potentieel realiseren - sociale vaardigheden - zorgen voor jezelf - Als je je breed ontwikkelt, heb je op een gegeven moment een "stack" van vaardigheden die een gracht vormen tov anderen - Boeken zijn de goedkoopste optie om kennis te vergaren. Gebruik ze ook zo, dus schrijf erin, onderstreep en wissel van boek zo veel als je wilt - kennis vergaar je niet door passief te lezen, gebruik een systeem om je kennis op te slaan, zoals een zettelkasten systeem schulden maken je eigendom van iemand anders Schulden zijn negatieve optionaliteit. Het neemt het recht om iets te doen weg en vervangt dat door een verplichting. Onderzoekers van Princeton hebben ontdekt dat financiële zorgen onze mentale bandbreedte overheersen, met als gevolg minder capaciteit om belangrijke problemen op te lossen. Het netto effect is een verlies van 13 IQ punten, hetgeen gigantisch is Het parkeren van je geld op de bank betekent dat je op een veilige manier geld verliest. De reden daarvan is inflatie. De efficiënte markten hypothese zegt dat de prijzen van "assets" alle beschikbare informatie weerspiegelen Vandaar dat het belangrijk is om een "edge", een voordeel te hebben Je moet ook niet verwachten om de markten te verslaan zonder zo'n voordeel, behalve dan door puur geluk Een aantal zwarte zwanen : - speculatie in een opkomende "asset" klasse, waarvan je relatief veel weet en die nog in opkomst is - Angel investeringen in industrieën of mensen waar je veel van weet - Overname van een groeiend bedrijf waar je waarde kan toevoegen, of een portfolio van bedrijven - Aandelen in een start-up op basis van goede voorwaarden en als je gelooft in de missie - Investeren in nieuwe vaardigheden of het terugwinnen van tijd om te werken aan speculatieve zijprojecten barbell strategie van Nassim Nicholas Taleb: investeer 85 tot 90 procent in ultra-conservatieve assets zoals cash of staatsobligaties. De andere 10 to 15% investeer je in kleine, speculatieve gokken deze strategie is voor veel mensen niet haalbaar. Je moet namelijk genoeg geld hebben om op de kleine gokken in te zetten. Als je bijvoorbeeld maar $15.000 in je klein gokken hebt zitten, is dat lang niet genoeg om echt een effect te hebben. Alternatief voor de barbell strategie zijn deze algemene principe: Bepaal wat je maximaal wilt verliezen Maak zo veel mogelijk ruimte voor "upside" als je omstandigheden toelaten Wat is de FIRE benadering: - Leef zuinig - Stop al je reserves in een goedkoop passief index fonds - Stap niet in en uit, of probeer de markt te timen - Ga met pensioen zodra je 25X je jaarlijkse kosten in investeringen hebt vergaard - Neem veilig elk jaar 4% op, zonder ooit zonder geld te komen Maar timing is wel heel erg belangrijk. Je kunt ook pech hebben en meteen een aantal slechte jaren hebben op de beurs, dan gaat je vermogen hard om laag en is het moeilijk in te halen een belangrijke realisatie is, dat elke optie een vervaldatum heeft Des te verder je tijdshorizon, des te meer tijd je moet besteden aan vooronderzoek In velden waar nooit iets verandert, heeft het geen zin om constant nieuwe opties te openen effectuation is een theorie van professor Saras D. Sarasvathy over ondernemerschap waarbij ondernemen niet gebaseerd is op causaal redeneren. Maar, de ondernemer kijkt wat hij ter beschikking heeft, maakt op basis daarvan een doel en een strategie. onderweg naar je doel pas je je aan op basis van de resultaten van je acties en zigt-zagt zo naar je doel Er zijn 5 principes: - bird-in-hand: creëer oplossingen op basis van de middelen die je nu hebt - lemonade principe: fouten en verrassingen zijn onvermijdelijk en kunnen gebruikt worden voor nieuwe kansen - crazy quilt:bouw samen met belanghebbenden zoals klanten, partners, investeerders een onderneming op, waarbij deze stakeholders elk een eigen passend lapje op de deken wordt gegund - Affordable loss : mijdt falen door vooraf in te schatten welk risico hij kan overleven en welk niet - Pilot in the plane: zie de toekomst als onvoorspelbaar, maar wel gevormd door eigen handelen en pas de strategie daarop voortdurend aan Het heeft geen zin om alleen maar opties te vergaren. Het doel van opties onderzoeken is om jezelf in een betere positie te brengen om er van te kunnen profiteren De 10 wetten van "optionality" in een volatiele wereld: - De wereld wordt steeds meer dynamisch en onvoorspelbaar - Het is moeilijk om voorspellingen te doen, zeker over de [[toekomst]] - Pas op voor mensen die claimen dat alles gemeten kan worden en omgezet in een berekend risico - Optionaliteit wordt meer waardevol in tijden van [[onzekerheid]] - Betere opties genereren is belangrijker dan perfecte beslissingen nemen - Het wordt moeilijker en moeilijker om korte termijn beloningen te weerstaan - Winnen is vooral niet verliezen - Spectaculaire resultaten zijn vooral het gevolg van ijzers in het vuur leggen - Opties van hoge kwaliteit zijn de beste zekerheid voor een goed leven - Hamster niet opties tot in de oneindigheid, gebruik ze ook, zodat ze uiteindelijk iedereen ten goede kunnen komen